Spirometria

Badanie spirometryczne płuc

Największe rezerwy płuc są  w 25. roku życia pacjenta . Potem płuca powoli zaczynają tracić swoją wydajność. Ilustruje to zielone pasmo na powyższym wykresie. W wieku 75 lat zdrowy człowiek zachowuje 75% sprawności płuc jaką miał w młodości. U niektórych osób palących papierosy, lub pracujących w warunkach stałego zapylenia dochodzi do znacznego ograniczenia przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Proces ten nazywa się przewlekłą obturacyjną choroba płuc (POChP). Na rysunku zaznaczono ją czerwoną linią.

POChP jest chorobą trwającą kilkadziesiąt lat. Po około 20 latach choroby chory zaczyna odczuwać duszność podczas wysiłku. Duszność z roku na rok nasila się doprowadzając do inwalidztwa i przedwczesnej śmierci.

Badanie spirometryczne mierzy prędkość i ilość przepływu powietrza przez drogi oddechowe podczas wdechu i wydechu.

Pomaga w ten sposób ustalić sprawność wentylacyjną płuc. Dzięki badaniu spirometrycznemu można wykryć takie choroby układu oddechowego jak POChP czy astmę oskrzelową.

Na POChP choruje co dziesiąty Polak. Dlatego badanie spirometryczne jest jednym z podstawowych badań dodatkowych jakie powinien wykonywać lekarz rodzinny i inni lekarze  podstawowej opieki zdrowotnej.

Specyfika badania spirometrycznego sprawia, iż często jest przeprowadzana nieprawidłowo przez pacjenta, dlatego pomiar należy wykonać przynajmniej 3-krotnie, a wyniki nie powinny znacznie od siebie odbiegać.
Nowoczesne spirometry działają na zasadzie pomiaru prędkości przepływającego powietrza przez spiretę.
W zależności od zastosowanej metody pomiaru spirometry można podzielić na trzy kategorie:

• Spirometry ultradźwiękowe
• Spirometry turbinowe (turbowenty)
• Spirometry ciśnieniowe (pneumotachy)

Spirometry Ultradźwiekowe
Spirometry ultradźwiękowe używają do pomiaru różnice czasów przejścia fal ultradźwiękowych w oparciu o efekt Dopplera. Fale ultradźwiękowe są emitowane naprzemiennie pomiędzy dwoma czujnikami pomiarowymi. Technologia ultradźwiękowa nie wymaga kalibracji.
Gdy fala ultradźwiękowa rozchodzi się przeciwnie do kierunku płynącego powietrza, potrzebuje więcej czasu do pokonania swej drogi niż gdy rozchodzi się w kierunku zgodnym z ruchem gazu. Mierzona różnica czasów przejścia ultradźwięków jest proporcjonalna do prędkości powietrza w spirecie.
Zmiana ciśnienia atmosferycznego, wilgotność powietrza oraz temperatura otoczenia nie mają wpływu na dokładność pomiaru. Bardzo wysoka dokładność pomiaru.
Spireta jest to pusta rurka – wolna od jakichkolwiek przegród, pacjentowi jest łatwiej wykonać badanie, spiretę można dokładnie wysterylizować – 100% higieny
Spirometr nie wymaga w ogóle kalibracji !!!
Lider obecnych światowych standardów spirometrycznych.

Spirometry Turbinowe (tzw. Turbowenty)
Płynące powietrze wprawia w ruch turbinę. Prędkość powietrza oblicza się na podstawie częstotliwości obrotów turbiny.
Nawet wysokiej jakości urządzenia nie zapewniają powtarzalnych wyników z powodu:

• dużej bezwładności turbiny. Turbina nie kreci się od razu, kreci się jakiś czas po zakończeniu przepływu powietrza
• skropliny i ślina zniekształcają a nawet uniemożliwiają dokładny pomiar

Potrzebne jest dlatego częste przeprowadzanie czasochłonnej kalibracji objętościową pompą kalibracyjną.
Zastosowane filtry pogarszają jakość badania, dla wirusów i pary wodnej nie są jednak przeszkodą. Różne sita i przegrody stanowią miejsce do rozwoju bakterii, których nawet podczas sterylizacji nie można całkowicie usunąć.

Spirometry Ciśnieniowe (tzw. Pneumotachy)
W spirometrze ciśnieniowym specjalne lamele tworzą rezystancje przepływu. Dmuchane powietrze przez pacjenta wywołuje różnice ciśnień w dwóch różnych miejscach za i przed rezystancją umieszczoną w głowicy. Powstała różnica ciśnień jest proporcjonalna do prędkości przepływu powietrza zgodnie z prawem Hagen-Poiseuille.
Również te spirometry wymagają częstych kalibracji, bo sensory są wrażliwe na zmiany ciśnienia atmosferycznego i temperatury. Wyniki badania są zniekształcone ze względu na duże opory przepływów, zabrudzenia lameli śliną, skroplinami lub popłuczynami płynu sterylizującego. Stosowanie pułapek na ślinę nie eliminuje problemu zatkania lameli.